Koszty w transporcie
Centrum kosztów to miejsce powstawania kosztów. Oznacza lokalizację, jednostkę organizacyjną, maszyny i urządzenia, elementy infrastruktury, osoby, do których przypisane są poszczególne elementy kosztowe. Centra kosztów w transporcie to między innymi: pojedynczy środek transportu (pojazd), zbiór pojazdów (tabor), kierowca, baza transportowa.
Koszty jednostkowe transportu to koszty przypadające na jednostkę:
- pokonanej odległości (zł/km),
- przewiezionego ładunku (zł/tonę lub zł/paletę),
- wykonanej pracy przewozowej (zł/tkm).
W przewozach całopojazdowych stosuje się koszt wozokilometra (zł/wkm), a w przewozach drobnicowych stosowanym kosztem jednostkowym jest koszt tonokilometra (zł/tkm).
Koszty bezpośrednie czyli koszty przypisane bezpośrednio do określonego miejsca powstawania (centrum) kosztów. W przypadku centrum kosztów jakim jest pojazd koszty bezpośrednie to między innymi: koszty paliwa, koszty obsług i napraw, koszty licencji i opłat drogowych, koszty ubezpieczenia pojazdu.
Koszty pośrednie to koszty ogólne przedsiębiorstwa, niezbędne do zapewnienia jego bieżącego funkcjonowania. Zwane kosztami ogólnymi lub administracyjnymi. Koszty pośrednie rozdzielane są równomiernie pomiędzy różne centra kosztów (np. pojazdy) i stają się elementem kosztu wozokilometra lub tonokilometra. Koszty pośrednie to między innymi: wynagrodzenia pracowników administracyjno-biurowych, opłaty za wodę, energię elektryczną, koszty reklamy i promocji, czy koszty ogólne utrzymania taboru (obejmujące koszty utrzymania w gotowości technicznej dodatkowych ciągników, przyczep, kierowców - po to by zastąpić zasoby podstawowe w razie ich awarii).
Koszty zmienne - poziom tych kosztów jest uzależniony (wprost proporcjonalny) od wielkości zrealizowanej pracy przewozowej, liczby przejechanych kilometrów, wielkości przewiezionego ładunku. Koszty te są nazywane kosztami eksploatacyjnymi i obejmują między innymi: koszty paliwa, koszty materiałów eksploatacyjnych, koszty zużycia ogumienia.
Koszty stałe odnoszą się do poszczególnych centrów kosztów (np. pojazdu lub całego taboru) i nie zależą od działalności danego centrum czy intensywności jego użytkowania. W przypadku pojazdów koszty stałe nie są związane z pokonaną przez pojazd odległością, z wielkością ładunku przewożoną przez pojazd, czy zrealizowaną pracą przewozową. Koszty te często są nazywane kosztami utrzymania taboru w gotowości technicznej. Do kosztów tych zaliczamy: koszty amortyzacji taboru i infrastruktury transportowej, koszty wynagrodzeń wraz z narzutami, koszty licencji i opłat, koszty ubezpieczenia pojazdów, koszty utraconych korzyści.
Koszty stałe i zmienne zalicza się do kosztów bezpośrednich.